Miałam przyjemność poprowadzić szkolenie dla adwokatów w ramach Komisji Doskonalenia Zawodowego Okręgowej Rady Adwokackiej w Warszawie pt. „Zabezpieczenie roszczeń w trakcie sprawy o rozwód”. To kluczowy temat w praktyce prawa rodzinnego, który odgrywa istotną rolę w ochronie praw stron oraz dobra małoletnich dzieci.

🔎 Zakres szkolenia – szczegółowe omówienie zabezpieczeń

🔹 1. Podstawy prawne zabezpieczenia w sprawach o rozwód

Zabezpieczenie roszczeń w sprawach rodzinnych jest uregulowane w art. 730–757 k.p.c., a jego podstawowym celem jest zapewnienie tymczasowej ochrony prawnej do czasu zakończenia postępowania sądowego.

➡️ Art. 732 k.p.c. wskazuje, że zabezpieczenie może być udzielone na wniosek strony lub z urzędu, jeśli postępowanie może być wszczęte z urzędu.
➡️ Art. 730¹ k.p.c. wymaga, by wnioskodawca wykazał interes prawny oraz uprawdopodobnienie roszczenia.
➡️ Art. 737 k.p.c. nakłada na sąd obowiązek rozpoznania wniosku o zabezpieczenie bezzwłocznie, nie później niż w terminie tygodnia od jego wpływu, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej.

💡 Orzecznictwo:
➡️ Postanowienie Sądu Okręgowego w Gdańsku z dnia 18 września 2019 r., sygn. akt I C 481/17
„Uprawdopodobnienie roszczenia w postępowaniu zabezpieczającym należy rozumieć w ten sposób, że uprawniony powinien przedstawić i należycie uzasadnić twierdzenia, które stanowią podstawę dochodzonego roszczenia.”

🔹 2. Zabezpieczenie alimentów i zaspokojenia potrzeb rodziny

Podstawą prawną zabezpieczenia alimentów jest art. 753 k.p.c., który przewiduje możliwość zobowiązania strony do zapłaty określonej kwoty na rzecz uprawnionego w formie świadczenia jednorazowego lub okresowego.

✅ Zabezpieczenie alimentów wymaga jedynie uprawdopodobnienia roszczenia, co oznacza, że nie jest konieczne wykazanie interesu prawnego.
✅ Nie można wszcząć odrębnej sprawy o alimenty w trakcie rozwodu – art. 445¹ § 1 k.p.c. wskazuje, że pozew w tej sprawie powinien zostać przekazany do sądu okręgowego, który prowadzi postępowanie rozwodowe.

💡 Orzecznictwo:
➡️ Wyrok Sądu Okręgowego w Białymstoku z dnia 22 listopada 2013 r. II Ca 899/13 

Artykuł 27 k.r.io. statuuje obowiązek przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny przez każdego z małżonków stosownie do jego możliwości. Zakres obowiązku wyznaczają zatem siły, tj. możliwości wypełnienia obowiązku wynikające ze stanu fizycznego i psychicznego każdego z małżonków oraz możliwości zarobkowe i majątkowe każdego z nich. Dla określenia zakresu tego obowiązku właściwa jest reguła równej stopy życiowej poszczególnych członków rodziny. Nie oznacza ona jednak, że podział dochodu ma być jednakowy dla wszystkich.

🔹 3. Zabezpieczenie miejsca pobytu dziecka i kontaktów

Podczas rozwodu kluczowe jest zabezpieczenie kwestii związanych z dziećmi, takich jak miejsce pobytu i kontakty z rodzicami. Podstawą prawną tych rozstrzygnięć są art. 58 § 1 k.r.o. oraz art. 756¹ k.p.c..

✅ Jakie rozwiązania może zastosować sąd?
➡️ Określenie miejsca zamieszkania dziecka na czas postępowania.
➡️ Ustalenie pieczy naprzemiennej.
➡️ Uregulowanie kontaktów lub ograniczenie kontaktów, jeśli przemawia za tym dobro dziecka.

➡️ zgodnie z art. 113 4 k.r.o. sąd opiekuńczy, orzekając w sprawie kontaktów z dzieckiem, może zobowiązać rodziców do określonego postępowania, w szczególności skierować ich do placówek lub specjalistów zajmujących się terapią rodzinną, poradnictwem lub świadczących rodzinie inną stosowną pomoc z jednoczesnym wskazaniem sposobu kontroli wykonania wydanych zarządzeń.

W sprawach dotyczących pieczy nad małoletnimi dziećmi i kontaktów z dzieckiem, zgodnie z art. 756¹ k.p.c., sąd orzeka w przedmiocie zabezpieczenia po przeprowadzeniu rozprawy, chyba że chodzi o przypadek niecierpiący zwłoki. W takim przypadku rozprawa powinna zostać wyznaczona w terminie miesięcznym od dnia wpływu wniosku.

💡 Orzecznictwo:
➡️ Postanowienie Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 25 listopada 2024 r., sygn. akt VII C 963/24
Sąd oddalił wniosek o zabezpieczenie miejsca pobytu dziecka, gdyż strony nadal zamieszkiwały razem, a żadna z nich nie uprawdopodobniła, że sprawuje pieczę w sposób wyłączny.

🔹 4. Zabezpieczenie wydania przedmiotów 

Zgodnie z art. 756 k.p.c. sąd może zobowiązać małżonka do wydania określonych przedmiotów drugiej stronie, jeśli są one niezbędne do codziennego funkcjonowania.

✅ Przykłady rzeczy podlegających zabezpieczeniu:
➡️ Samochód, jeśli jest niezbędny do pracy.
➡️ Dokumenty i przedmioty osobiste.
➡️ Sprzęty AGD i RTV, jeśli są kluczowe dla codziennego życia.

📌 Podsumowanie:

Podczas szkolenia omówiliśmy nie tylko podstawy prawne zabezpieczeń, ale także liczne przykłady orzecznictwa i praktyczne strategie składania wniosków o zabezpieczenie. Dyskusja pokazała, jak kluczowe jest precyzyjne formułowanie wniosków i skuteczne wykazanie interesu prawnego strony.

Serdecznie dziękuję wszystkim uczestnikom za zaangażowanie i aktywną wymianę doświadczeń!

#PrawoRodzinne #ZabezpieczenieRoszczeń #SzkolenieAdwokackie #Rozwód #Alimenty #OpiekaNadDziećmi #DoskonalenieZawodowe #AdwokatDlaRodziny